گردشگری روستایی همپیوند (irt)، الگویی در جهت ارزیابی و ارتقاء پایداری گردشگری روستایی (مورد مطالعه:روستای زیارت گرگان)

چکیده امروزه در ایران جمعیت ساکن در روستاها رو به کاهش نهاده است که این امر حاکی از نبود پایداری در روند توسعه و وجود چالش های عمده اقتصادی، اجتماعی- فرهنگی و زیست محیطی در مناطق روستایی می باشد. از این رو گردشگری به عنوان یکی از گزینه های مناسب برای خارج کردن این مناطق از وضعیت موجود مطرح شده است. در واقع گردشگری موجب احیای روستا و متنوع کردن اقتصاد روستایی، ایجاد فرصت برای ارتباطات اجتماعی و تبادلات فرهنگی و بالطبع افزایش آگاهی های عمومی جامعه محلی و نیز شناساندن ارزشمندی منابع طبیعی و ذاتی به عنوان جاذبه های طبیعی و در نتیجه حفظ و بهره برداری بهینه از محیط زیست می شود. اما متأسفانه شواهد بیانگر توسعه این صنعت در روستاهای کشور بدون توجه به پارادایم توسعه پایدار است که یکی از دلایل مهم این امر، عدم آگاهی صحیح مدیران و برنامه ریزان از روند توسعه گردشگری و همچنین عدم وجود اطلاعات کافی در مورد وضعیت موجود گردشگری در این مناطق می باشد. به همین دلیل هدف پژوهش حاضر بکارگیری الگوی گردشگری روستایی همپیوند، الگویی عجین شده با شاخص های پایدار، در جهت ارزیابی و ارتقاء پایداری گردشگری در روستای زیارت می باشد. این الگو دارای هفت شاخص است که در سه بعد و دو سیستم تجلی می یابد. این شاخص ها از طریق معرف های تبیین کننده ی پایداری گردشگری از دیدگاه چهار گروه ذینفع گردشگری در روستای زیارت شامل: ساکنان روستا (242 نفر)، مشاغل (122 نفر)، مسوولان (15 نفر) و گردشگران (389 نفر)، مورد سنجش قرار گرفته اند. نتایج حاصل از این پژوهش بیانگر این مطلب است که در میان ابعاد سه گانه گردشگری بعد اقتصادی بیشترین امتیاز پایداری و بعد زیست محیطی کمترین امتیاز پایداری را کسب کرده اند. همچنین این نتایج نشان می دهند که رفاه اکوسیستم نسبت به رفاه انسانی از رشد کمتری برخوردار بوده است. در کل نتیجه نهایی حاصل از پژوهش حاکی از آن است که گردشگری در روستای زیارت با توجه به ابعاد اجتماعی- فرهنگی، اقتصادی، و محیطی در دو سیستم انسانی و طبیعی، در سطح پایداری متوسط قرار دارد. در آخر نیز با توجه به نتایج بدست آمده راهکارهایی در جهت ارتقاء پایداری گردشگری در روستای زیارت ارائه شده است. واژگان کلیدی: گردشگری روستایی- گردشگری پایدار- گردشگری روستایی همپیوند